Pseudonim:
-
Data urodzenia:
1897-10-08
Data śmierci:
1944-08-05
Funkcja:
lekarz
Pozycja na murze pamięci:
Kolumna: 114 Miejsce: 20
Miejsce urodzenia:
Petersburg
Imiona rodziców:
Piotr - Zofia z domu Hercyk-Połubińska
Wykształcenie i praca zawodowa do 1939 r.:
Gimnazjum ukończył w Petersburgu, gdzie w latach 1915-1918 studiował medycynę w Carskiej Akademii Wojenno-Medycznej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości kontynuował studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, na którym 17.06.1922 r. uzyskał dyplom doktora wszechnauk lekarskich. W 1922 r., po przeniesieniu do Warszawy przez kilka miesięcy pracował jako asystent medycyny sądowej, następnie związał się na stałe z Zakładem Anatomii prof. Edwarda Lotha. W roku 1929 odbył podróże naukowe do Paryża i Lyonu. 5.06.1930 r. uzyskał habilitację na podstawie rozprawy "O układzie żylnym mózgu człowieka”. Był autorem 20 prac naukowych. W latach 1930-1934 prowadził badania anatomoporównawcze kory mózgowej baranów, koni, świń i krów. Prowadził także badania nad unerwieniem opony twardej człowieka i psa, układu żylnego mózgu psa oraz morfologii i mechaniki żuchwy. W 1938 r. mianowany profesorem nadzwyczajnym chirurgii operacyjnej i anatomii topograficznej Uniwersytetu Warszawskiego; objął kierownictwo Zakładu Chirurgii Operacyjnej i Anatomii Topograficznej Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego.
Udział w konspiracji 1939-1944:
Od września 1940 r. zatrudniony na oddziale chirurgicznym Szpitala Wolskiego przy ul. Płockiej 26, w którym objął stanowisko starszego asystenta. Oprócz zwykłych obowiązków, z nakazu władz Tajnego Uniwersytetu Warszawskiego był zobowiązany do prowadzenia ćwiczeń, wykładów i egzaminowania z anatomii prawidłowej studentów UW. 4 grudnia 1941 r. uczestniczył w głośnej akcji uwolnienia więźnia Pawiaka, żołnierza ZWZ aresztowanego przez Gestapo, Stanisława Tomaszewskiego "Malarza”. W dniu tym prof. Grzybowski był chirurgiem dyżurnym. Po południu do izby przyjęć przyniesiono na noszach młodego mężczyznę - prawie całego w bandażach. Szybko załatwiono formalności z zapisaniem "rannego" i przeniesiono go na Salę Operacyjną, gdzie znajdowały się instrumentariuszki i sanitariusz operacyjny. Profesor zwołał zespół operacyjny i poprosił aby "niczemu się nie dziwić i z nikim o tym przypadku nie rozmawiać". Usunięto bandaże ukrywające zwłoki zmarłego przywiezionego sanitarką ze Szpitala Zakaźnego Św. Stanisława, po czym ukryto je za parawanem Sali Operacyjnej. Kilka minut później, także ze Św. Stanisława przywieziono drugą sanitarką Stanisława Tomaszewskiego - więźnia z objawami ostrego ataku ślepej kiszki. Profesor Grzybowski podjął decyzję o natychmiastowym przeprowadzeniu operacji, którą wykonał zespół w składzie: prof. Józef Grzybowski - prowadzący, dr Leon Manteuffel - pierwszy asystent, lek. med. Władysław Olszewski - podający narkozę, instrumentariuszki - Barbara Warda, Alina Węgrowicz, porządkowy Sali Operacyjnej - Stanisław Galuba (zginął w czasie okupacji). Przed drzwiami Sali stanęło trzech gestapowców. "Operację", trwającą kilka godzin przeprowadzono według wszelkich prawideł sztuki. Wykonano resekcję żołądka zwłok NN, dr Manteuffel odtworzył wąsy - według wzoru wąsów Tomaszewskiego. Przez cały czas trwania "operacji" Niemcy byli informowani o stale pogarszającym się stanie "chorego" i wreszcie o jego śmierci. Po odjeździe gestapowców, nocą wyprowadzono Stanisława Tomaszewskiego poza teren szpitala i ukryto. Akcja ta została odtworzona w filmie Stanisława Jędryki "Umarłem, aby żyć" (1984), opartym na wojennych wspomnieniach Stanisława Miedzy-Tomaszewskiego "Benefis konspiratora" (wyd. III poszerzone Warszawa, 1977).
Oddział:
"Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - III Obwód "Waligóra" (Wola) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - Szpital Wolski ul. Płocka 26
Dzielnica:
Stare Miasto - Wola. Wybuch Powstania zastał go w Lecznicy na Rynku Starego Miasta, skąd przez kolejne dni przedzierał się na Wolę i 4 (lub 5) sierpnia stawił się w Szpitalu Wolskim, gdzie od razu przystąpił do operowania ciężko rannych.
Rodzeństwo walczące w Powstaniu Warszawskim:
Jego brat Marian był lekarzem w Szpitalu Dzieciątka Jezus przy ul. Nowogrodzkiej.
Miejsce (okoliczności) śmierci:
Zamordowany przez Niemców w grupie pracowników i pacjentów Szpitala Wolskiego na rogu ul. Górczewskiej i Zagłoby.
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Prof. dr med. Józef Marian Grzybowski (1897-1944)

Prof. dr med. Józef Marian Grzybowski (1897-1944)

Nasz newsletter