Pseudonim:
"Śmiały"
Data urodzenia:
1905-11-01
Data śmierci:
1982-07-01
Funkcja:
rusznikarz
Stopień:
sierżant
Miejsce urodzenia:
Sierpc
Udział w konspiracji 1939-1944:
VI Obwód (Praga) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 3 Rejon - pluton łączności 674
Oddział:
VI Obwód (Praga) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 3 Rejon - pluton łączności 674, na terenie Śródmieścia: Armia Krajowa - I Obwód "Radwan" (Śródmieście) - zgrupowanie "Bartkiewicz" - 100. kompania sztabowa (w okresie konspiracji 101 kompania odwodowa WSOP - Wojskowa Służba Ochrony Powstania)
Szlak bojowy:
Praga (Grochów) - aresztowanie - Wola (jako jeniec) - Śródmieście Północ
Losy po Powstaniu:
Niewola niemiecka - skierowany do pracy przymusowych w kamieniołomach w Górach Harzu.
Numer jeniecki:
140439
Rodzina walcząca w Powstaniu Warszawskim:
Córka Melania Brejska ps. „Śmiała” należała do Szarych Szeregów (Hufiec Praga) - była kolporterką i łączniczką. Druga córka Marianna Brejska ps. „Malutka” była łączniczką między rusznikarnią a dowódcą plutonu.
Miejsce pochówku:
Cmentarz Bródnowski w Warszawie, kwatera 108 K, rząd 6, grób 8
Informacje dodatkowe:
Po wstrzymaniu akcji bojowych na Pradze i przejściu 10 sierpnia w stan konspiracyjnego pogotowia został wraz z kilkoma innymi żołnierzami AK aresztowany przez Niemców podczas wielkiej akcji przeszukiwania przez Wehrmacht domów na Grochowie w dniu 17.08 - zatrzymany w domu Józefa Brejskiego ps. Śmiały przy ul. Zagójskiej 16. Aresztowanych zamknięto w gmachu Komendy Policji przy ul. Grochowskiej (wg innej wersji w koszarach dawnego 36 pp przy ul. 11. Listopada), a następnie przewieziono do lewobrzeżnej Warszawy do kościoła św. Wojciecha na Woli. Po przesłuchaniach kazano im kopać własne groby i planowano egzekucję, jednak niedoszłą egzekucję przerwał niemiecki oficer, na którego polecenie dostarczono jeńców do sztabu gen. von dem Bacha. Zatrzymanymi byli: por. Konstanty Teodor Jaworski ps. Kot, Józef Brejski ps. Śmiały oraz Tadeusz Korejwo „Maksym„. Polakom kazano przedostać się przez linię ognia na pozycje polskie i przekazać komendantowi Komorowskiemu propozycję zaprzestania walk i kapitulacji. Kot, Śmiały i Maksym w eskorcie 4 SS-manów i dwóch oficerów sztabowych zostali przewiezieni z Woli w rejon Placu Żelaznej Bramy, a następnie rozkazano im iść przez Ogród Saski w kierunku pozycji polskich. Gdy ruszyli, z tyłu otwarto ogień z broni maszynowej, który ranił por. Kota, natomiast Śmiałemu i Maksymowi udało się dotrzeć do Powstańców na placówkę Królewska 16 (porównaj relację ppor. Tadeusza Korejwo spisaną 19.08.1944 przytaczaną przez Macieja Kledzika w książce W cieniu Ogrodu Saskiego. Ppor. Tadeusz Korejwo poległ 26.08.1944 na ul. Mazowieckiej, ranny por. Konstanty Teodor Jaworski ps. Kot poległ na terenie Ogrodu Saskiego, 18 sierpnia 1944 roku. Jako jedyny Powstanie przeżył Józef Brejski "Śmiały" (1905-1982).
Źródła:
Muzeum Powstania Warszawskiego, Baza ewidencyjna uczestników Powstania Warszawskiego, Teczki personalne uczestników Powstania Warszawskiego: Korejwo Tadeusz, biogram T. Korejwo udostępniony przez p. Jerzego Korejwo, Muzeum Powstania Warszawskiego: Archiwum Historii Mówionej, Melania Brejska-Brzoza, pseudonim „Śmiała” (1932-2016) - relacja z dn. 06.02.2006 roku; Maciej Kledzik, W cieniu Ogrodu Saskiego, Oficyna Wydawniczo-Dziennikarska, Warszawa, 2000,
Józef Brejski Pseudonim: "Śmiały" Zobacz grób
Posiadasz jakiekolwiek dane lub materiały o mieszkańcach stolicy, którzy zginęli lub zaginęli w trakcie Powstania Warszawskiego? Chcesz poprawić biogram lub dodać nowe informacje o ofiarach cywilnych? Zaproponuj zmiany w formularzu. Wszystkie uwagi będą weryfikowanie przez grono historyków Muzeum Powstania Warszawskiego i po weryfikacji uzupełniane w bazie.

Pomóż uzupełnić bazę biogramów

Nasz newsletter