Jadwiga Szletyńska

-

-

Kolumna: 74 Miejsce: 54

Łódź

Bolesław Tadeusz Wocalewski - Anna z domu Zakrzewska

Jadwiga Wocalewska

Szletyńska - w czerwcu 1921 roku wyszła za mąż za Stefana Szletyńskiego – Komendanta Chorągwi Łódzkiej, straconego w Katyniu. Mieli pięcioro dzieci. Urodzoną w 1925 roku córkę Zofię, w 1927 roku na świat przychodzi Jerzy, w roku 1929 - Jan, w 1931 Stanisława, a w 1932 roku - Andrzej.

Od 1911 roku zaangażowana silnie w ruch skautowy. Nale­ży do I Łódzkiej Drużyny Harcerzy im. Emilii Plater, od roku 1916 jest jej drużynową. Po wybuchu wojny w 1914 r. wraz z siostrami działa w komitetach organizujących kuchnie dla bezrobotnych i ich rodzin. Zajmowała się też zbieraniem ciepłej odzieży na zimę i rozdzielała ją wśród bezrobotnych. W okresie wojny 1920 roku należała do organizatorek łódzkiego szpitala harcerskiego dla ciężko rannych żołnierzy polskich, który znajdował się początkowo przy ul. Długiej (obecnie ul. Gdańska) 29, później przy ul. Kilińskiego 73. Była też współtwórczynią frontowych czołówek sanitarnych „Czuwaj” i „Czujka”; uczestniczyła w akcji plebiscytowej na Górnym Śląsku oraz w II Powstaniu Śląskim. W listopadzie 1918 r. w czasie Zjazdu Połącze­niowego ZHP pełniła funkcję komendanta Okręgu Harcerskiego w Łodzi. W 1920 i 1921 roku była Komendantką Chorągwi Łódzkiej ZHP.

Wysiedlona w 1940 r z Łodzi wraz z dwójką dzieci przebywała początkowo w Generalnym Gubernatorstwie w woj. krakowskim. Ponieważ w Warszawie przebywała pozostała dwójka jej dzieci - Zofia i Jerzy, niebawem i ona przeniosła się do stolicy, gdzie pracowała w internacie dla dziewcząt prowadzonym przez Pogotowie Harcerek przy ul. 6 Sierpnia.

Szare Szeregi - Pogotowie Harcerek

I Obwód "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej

Śródmieście

Wybuch Powstania Warszawskiego, tak jak siostrę, zastał ją w internacie przy ul. 6 Sierpnia, gdzie ulokowano tymczasową siedzibę Pogotowia Harcerek. Zabrana przez Niemców wraz z trzema innymi instruktorkami harcerskimi, zginęła w nieznanych okolicznościach, prawdopodobnie pędzona jako "żywa tarcza" przed czołgami atakującymi pozycje powstańcze.

Upamiętniona mogiłą symboliczną na Cmentarzu Starym w Łodzi.

Jej siostra Maria Wocalewska była instruktorką harcerską, podczas Powstania w punkcie w budynku internatu dla dziewcząt przy ul. 6. sierpnia. Zamordowana. W Powstaniu Warszawskim walczyły także dzieci Jadwigi - syn Jerzy i córka Zofia.

Jadwiga Wocalewska urodziła się w Łodzi, 6 sierpnia 1895 roku. Miała dwie siostry- urodzoną w 1894 roku Zofię i o dziesięć lat starszą Marię. Ich rodzicami byli Bolesław Tadeusz Wocalewski i Anna z Zakrzewskich. Ojciec był nauczycielem. Autorem i wydawcą podręczników szkolnych „Strzecha Rodzinna”. Przez wiele lat prowadził polską szkołę elementarną przy ul. Konstantynowskiej 51 w Łodzi. Najstarsza z sióstr, Maria, skończyła w swym rodzinnym mieście gimnazjum, a potem wyjechała do Krakowa. Tam studiowała nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po studiach wróciła do Łodzi. Tak jak ojciec, została nauczycielką. Stała na czele Narodowej Młodzieży Niepodległościowej. Prowadziła tajne nauczanie w kółkach samokształceniowych. Na ich bazie powstawały drużyny skautowe. Maria została przyboczną w Drużynie Skautowej im. Emilii Plater w Łodzi. Między 1914 a 1916 roku była komendantką wszystkich łódzkich żeńskich drużyn skautowych. Po odzyskaniu niepodległości znalazła się w Prezydium Zjazdu Zjednoczeniowego wszystkich organizacji harcerskich kraju. W latach 1921-1923 roku była naczelniczką wszystkich harcerek. Została Harcmistrzynią Rzeczpospolitej. Po wybuchu wojny została wysiedlona z Łodzi. Wyjechała do Warszawy. Włączyła się w działalność konspiracyjną. Kierowała też Domem Dziecka Rady Głównej Opiekuńczej w Skolimowie. Należała do Tajnego Naczelnictwa ZHP „Szarych Szeregów”. Była delegatką Naczelnictwa Harcerek. Gdy wybuchło Powstanie Warszawskie, znajdowała się w internacie dla dziewcząt przy ul. 6 Sierpnia. Ulokowano tam tymczasową siedzibę Pogotowia. Już 4 sierpnia w internacie pojawili się Niemcy. Wszyscy musieli opuścić budynek internatu. Maria została zabrana przez Niemców z trzema innymi instruktorkami harcerskimi. Prawdopodobnie zginęła pędzona przed niemieckimi czołgami. Mąż Jadwigi - por. Stefan Szletyński do wybuchu wojny pracował w inspektoracie szkolnym na stanowisku podinspektora szkolnego. Wizytował szkoły. Pochłonięty ideą ZHP, w którym aż do 1939 roku pełnił rozmaite funkcje. Najdłużej był komendantem męskiej chorągwi łódzkiej. Zmobilizowany 15 sierpnia 1939 roku, wzięty do niewoli po kampanii wrześniowej, zamordowany przez NKWD w Katyniu. Natomiast syn Stefana i Jadwigi - Jerzy Szletyński po kapitulacji Powstania znalazł się w niewoli niemieckiej, a po wyzwoleniu wiosną 1945 r. przedostał się do Włoch, gdzie służył w armii gen. Władysława Andersa.

Artykuł "Szletyńscy z Łodzi: rodzina, która walczyła o niepodległość" autorstwa Anny Gronczewskiej, w: "Dziennik Łódzki - Historia" 11/2015